نکات ضروری در رابطه با انتخاب گوشی های حفاظتی و محافظ گوش
نکات ضروری در رابطه با انتخاب گوشی های حفاظتی و محافظ گوش

سر و صدای بالا یکی از عوامل زیان آور محیط کار می باشد که به دلیل تاثیر منفی فیزیولوژیکی، روحی، روانی و اجتماعی بر روی انسان به عنوان یکی از مهم ترین عوامل زیان آور، محیط کار به حساب می آید. از جمله اثرات منفی این عامل زیان آور تاثیر آن بر روی حس شنوایی است.

با توجه به اینکه، حس شنوایی انسان بر گفتار و زبان، پردازش های رفتاری و شخصیتی هنجار در جامعه، یادگیری و توانایی ارتباط با محیط در ارتباط مستقیم است، یکی از مهم ترین حواس بدن و سرمایه وجودی انسان به شمار می رود و مهم ترین دروازه ای است که انسان از طریق آن وارد دنیای اطراف خود می شود، بنابراین لازم است انسان برای سلامتی آن کوشا باشد.

برای حافظت از این حس  تاثیر گذار و اساسی لازم است به موازات پیشرفت های تکنولوژی و ایجاد آلودگی صوتی، تدابیری برای سلامتی آن اندیشیده شود. یکی از این تدابیر که سهل و ساده ترین روش برای حفاظت شنوایی است استفاده از گوشی های محافظ ایمنی می باشد که استفاده از آن برای حفظ سیستم شنوایی در محیط کار پر سر و صدا ضروری است.

گوشی های ایمنی مانعی بین منبع تولید صدا و گوش ایجاد می کند. در صورتی که در کاربرد آنها طریقه استفاده صحیح و نکات بهداشتی رعایت نشود نه تنها سیستم شنوایی افراد را محافظت نمی کنند بلکه می توانند ضررهای جبران ناپذیری به این بخش مهم وارد کنند.


● انواع گوشی های حفاظتی :


گوشی های حفاظتی را به چند دسته تقسیم می کنند.

هر کدام از انواع مختلف این گوشی ها دارای مزایا و معایبی هستند که آنها را از یکدیگر متمایز می سازد. بدیهی است که نمی توان به اطمینان از یک وسیله خاص به عنوان بهترین نوع یادکرد بلکه انتخاب نوع وسیله حفاظتی گوش باید با توجه به شرایط و عوامل محیط کار انجام گیرد.


● ایرپلاگ (EarPlag)


این گوشی طوری طراحی و ساخته شده است که در مجرای خارجی گوش قرار می گیرد. این نوع محفاظ گوش، به طور معمول ارزان قیمت و دارای دوام کوتاه و محدود بوده و انواع یک بار مصرف تا استفاده چند ماهه آنها وجود دارد. معروف ترین آنها از جنس لاستیک، اسفنج فایبرگلاس، اسفنج وینیل است. 

  ● ایرماف (Ear Muff)


این گوشی که رایج ترین وسیله حفاظتی در محیط کار صنعتی محسوب می شود از دو پوسته صلبی با فرم نیم کرده و یا شکل های مشابه غیر منظم تشکیل شده که توسط یک تسمه فلزی در مقابل گوش قرار می گیرد. در محل تماس پوسته های گوشی با سر یک لایه نرم و انعطاف پذیر قرار می گیرد که در پیرامون لاله گوش کیپ می شود این نوع گوشی ها دارای اجزای اصلی هستند که عبارتند از:


– فنجانک (Cup) که از پوسته های سفت به فرم نیم کره یا اشکال دیگر تشکیل شده است.


– بالشتک (Cushion) دارای لایه لاستیکی و انعطاف پذیری است که پیرامون لاله گوش قرار می گیرد.


فنر (Headband) دو فنجانک را در دو طرف گوش ثابت نگه می دارد.

● کلاه محافظ Helmet


این وسیله از یک کلاه محافظ که قسمت اعظم سر را می پوشاند، تشکیل شده است. این وسیله حفاظتی گوشی از قدیمی ترین، عجیب ترین و گرانترین وسیله فردی محسوب می شود. عملکرد آکوستیکی آن نیز تاکنون چندان متفاوت و برتر از گوشی های محافظ نبوده است، استفاده از آن تنها به عنوان یک محافظ، چندان معقول به نظر نمی رسد اما اگر حفاظت سر مطرح باشد می توان از آن به عنوان یک محافظ در مقابل صدا یاد کرد.
Semi insert یا Partical insert این واژه ها شامل گروهی از وسایل حفاظت شنوایی بوده که در واقع ترکیبی از پلاگ و گوشی حفاظتی است. یعنی قسمت اصلی و فعال آن شبیه پلاگ (توپی) است که در داخل مجرای گوش قرار می گیرد. اما قسمتی از آن نیز بیرون از گوش واقع شده و توسط یک نوار نگهدارنده بر روی سر نگه داشته می شود.

● محافظ های فعال (Active Protectors)


 رویکرد اغلب مردم در رابطه با انتخاب ایرپلاگ بر اساس رنگ و شکل و سلیقه شخصی می باشد. فرضیه عمومی این است که هر ایرپلاگی که در گوش قرار گیرد از شنوایی من محافظت می کند و مشخصات آن اهمیتی ندارد.

کانال گوش دارای اندازه‌ها و اشکال مختلفی است که هر دو عامل تناسب و سطوح محافظتی ایرپلاگ تاثیرپذیر می‌باشد، به علاوه راحتی گوش و عدم احساس فشار در داخل کانال گوش نیز تاثیرگذار است.

 بر اساس مطالعه انجام گرفته در مورد اندازه کانال گوش در نژادها و جمعیت‌های مختلف نتایج مبنی بر کوچک‌تر بودن تقریباً 20 درصدی اندازه کانال گوش خانم‌ها نسبت به آقایان به‌دست آمده است، همچنین افرادی که از نسل‌های آسیایی و آفریقایی بودند کانال گوش کوچک‌تری نسبت به نسل‌های اروپایی در مقایسه جمعیتی داشتند. 
یکی از مزایای ارائه تنوع در اشکال و اندازه‌های وسایل محافظ شنوایی در حقیقت این نکته است که مبلغ خرید تمام شده بدون افزایش بوده و یا با افزایش ناچیزی همراه می‌باشد.

آزمایش تناسب وسایل محافظ شنوایی به کاربر اجازه می‌دهد که محافظ‌های شنوایی گوناگونی را که ممکن است برای او مناسب باشند را امتحان کند. غالباً اولین ایرپلاگ انتخاب شده توسط کارکنان به عنوان بهترین گزینه برای آنها نمی‌باشد. با وجود چندین نوع از ایرپلاگ، تصمیم گیری می‌تواند در رابطه با اینکه کدام ایرپلاگ برای کاربر مورد نظر انتخاب بهتری باشد سخت گردد. چه اقدامی مشاور ایمنی می‌بایست انجام دهد بعد از زمانی که کاربر از اولین ایرپلاگ خود محافظت کمی می‌گیرد؟ 


منظور از محافظ های فعال آن دسته از وسایل حفاظتی است که کاهش تراز صدا در آنها به کمک ترکیبی مناسب از عناصر الکترونیک صورت می گیرد. که به آنها جاذبه های الکترونیک نیز گویند. این وسایل به دلایل مختلف هم چون گرانی، حجیم بودن، وابستگی زیاد به فرکانس و … کاربرد زیادی ندارد.

برای کاربرد زیاد دو نوع گوشی ایرماف و ایرپلاگ در صنعت و استفاده بهینه و بالا بردن کارایی این دو محافظ شنوایی لازم است موارد زیر در استفاده از آنها رعایت شود.


● طریقه استفاده از گوشی روگوش (ایرماف):


– صفحات گوشی را از داخل صفحات نگهدارنده بیرون بکشید و مطمئن شوید بالشتک ها و نم گیرها به طور صحیح روی گوشی قرار گرفته اند.
– رکاب های فلزی را در امتداد نوار نگهدارنده تا آخر بیرون بکشید.
– رکاب ها را به داخل بلغزانید تا باند نگه دارنده به آرامی روی سر قرار بگیرد. قرار گرفتن لایه ضخیم مو یا موارد دیگر زیر بالشتک تاثیر حفاظت شنوایی آن را کاهش خواهد داد.
– قاب های گوشی را روی گوشی ثابت کنید به این صورت که فلش یا علامت Top برای ثابت شدن بهتر سمت بالای گوشی باشد و هد باند را به طور دقیق بر روی سر قرار دهید.
– از گوشی خودتان به درستی مراقبت کنید و بعد از استفاده در هوای خنک و خشک به دور از تابش مستقیم نور خورشید قرار دهید و مواقعی که از گوشی استفاده نمی کنید باید با مایع آب و صابون و آب ولرم شسته شود و به هیچ وجه نباید از مواد حلال و تمیز کننده استفاده شود.


● طریقه استفاده از گوشی داخل گوش (ایرپلاگ):


– ابتدا بند گوشی را در جای خود محکم کنید.
– گوشی را در داخل گوش قرار دهید.
– با یک دست لاله گوش را به طرف بالا و خارج بکشید و با دست دیگرگوشی را به آرامی با حرکت چرخشی به داخل کانال گوش بفرستید.
– گوشی باید طوری قرار گیرد که حداکثر حفاظت خوب و مطمئن را فراهم سازد و برا ی خارج کردن گوشی، لاله گوش را به همان ترتیب قبلی گرفته و با حرکت چرخشی، گوش را خارج کنید.
– به دلیل اینکه در زمان قرار دادن و خارج کردن سریع گوشی می تواند باعث صدمه به پرده گوش (پرده صماخ) شود بنابراین لازم است حرکت چرخشی در زمان قرار دادن و خارج کردن گوشی رعایت شود.
– گوشی ها باید به طور مرتب تمیز شوند و برای تمیز کردن از آب ولرم و مایع صابون استفاده شود.
– گوشی ها، هر روز در پایان کار (به طور روزانه) باید شسته شوند.
– در محیط های پر سر و صدا، برای محافظت بیشتر سیستم شنوایی بهتر است از گوشی داخل گوش و گوشی رو گوش به صورت ترکیبی (همزمان) استفاده شود.

انتخاب نوع ایرپلاگ بر اساس موارد ذیل می باشد :

سایز

چوب پنبه‌ای که درب بطری را می‌پوشاند (اگر بزرگ‌تر از دهانه بطری باشد نمی‌توان آن را داخل نمود و اگر کوچک‌تر باشد مایعات بطری از کنار آن نشت می‌کند)، ایرپلاگی که خیلی بزرگ و یا خیلی کوچک باشد هرگز نمی‌تواند عایق صوتی خوبی باشد. به دهانه کانال گوش کاربر جهت تشخیص اینکه آیا ایرپلاگ با اندازه دیگری مناسب خواهد بود نگاه کنید.

 ایرپلاگ ها در اندازه‌های مختلفی ساخته می‌شوند و چیزی به عنوان یک ایرپلاگ برای تمامی اندازه‌ها مناسب می‌باشد وجود ندارد.

 اندازه‌ها و اشکال استاندارد جهت بهتر ساخت متناسب ایرپلاگ ها با گوش کاربران در کارگاه چه خواهد بود؟

نتایج به‌دست آمده از هزاران آزمایش تناسب در کارگاه‌های مختلف نشان داده‌اند که 4 نوع ایرپلاگ های ذیل، دست کم تناسب مطلوبی را ارائه می‌دهند:


ایرپلاگ بزرگ از جنس فوم       

 ایرپلاگ بزرگ با قابلیت استفاده مجدد 

ایرپلاگ کوچک‌تر از جنس فوم

ایرپلاگ کوچک‌تر با قابلیت استفاده مجدد 

اشکال

کانال‌های گوش دارای اشکال مختلفی می‌باشند.

ایر پلاگ مناسب گوش با کانال‌های دایره‌ای ، ایرپلاگ های پله‌ای می باشد .

ایر پلاگ مناسب گوش با کانال های بیضوی یا دهانه کانال گوش به شکل شکافت،ایرپلاگ های از جنس فوم توصیه می گردد.

دهانه کانال گوش‌ها ممکن است دایره‌ای، بیضوی و یا به شکل شکاف باشند. 


سهولت در قرار دادن داخل گوش:

  ایرپلاگی که دارای دسته می‌باشد  ممکن  است  برای  برخی  از کارکنان وارد نمودنش به داخل گوش آسانتر باشد.

علاوه بر موارد ذکر شده، تعداد زیادی از گزینه‌ها در ایرپلاگ ها موجود می‌باشند که در انتخاب صحیح ایرپلاگ بتوان از آنها استفاده نمود.

عواملی از قبیل :
– دارای بند و یا بدون بند
–  یک‌بار مصرف و یا چند بار مصرف بودن
–  ایرپلاگ هایی که از سر هم بندی قطعات مجزا می‌باشند (ایرپلاگ های مورد استفاده در صنایع غذایی)
–  میرایی به یک اندازه در فرکانس‌های مختلف

اما یک ویژگی بارزی که در همه ایرپلاگ ها موجود بوده و عامل خوبی جهت انتخاب ایرپلاگ نمی باشد؛ درجه کاهش سروصدا و یا NRR می باشد.

NRR ایرپلاگ عاملی بر حسب محاسبات داخل لابراتوار بوده و تخمین مقدار محافظت آن در شرایط ایده آل آزمایشگاهی و با تناسب از نظر شکل و اندازه ایرپلاگ با کانال دریافت کننده بدست آمده است. بر اساس پروتکل آزمایش مقدار NRR؛ ایرپلاگ های بزرگ از جنس فوم دارای درجه کاهش سروصدا بالاتری می باشند.

 اما اگر مدیر ایمنی ایرپلاگ هایی را فقط بخاطر داشتن NRR بالا انتخاب نماید، ضمن اینکه انتخاب او کاملاً مخالف سیاست تنوع تولید ایرپلاگ می باشد. مدیر ایمنی در عوض تعداد زیادی از کارکنان را خواهد یافت که نمی توانند ایرپلاگ بزرگ از جنس فوم را داخل گوش خود قرار دهند. اگر بزرگی به تنهایی معیار انتخاب قرار گیرد، تعداد زیادی از کارکنان مجبور می شوند ایرپلاگی را استفاده نمایند که ظاهراً در داخل گوش ها قرار گرفته، اما در حقیقت بعلت عدم تناسب با کانال داخلی گوش و کاهش سطح NRR نسبت به عدد درج شده محصول که بر روی جعبه اش نیز نخواهد رسید.